Saturday, August 29, 2015

ENSERA TEKURA

"Pisang Tekura"

      Bala jelu mupuk bepangan baru. Sida badu agi ringat ngagai Pelanduk seduai Tekura. Hari siti Beruang mai Tekura berumah. Seduai betampung dua pintu aja. Seduai lalu mupuk beramu. Ramu pan chukup, rumah pan lalu dientakka seduai. Lebuh rumah udah tembu, seduai lalu ngiga utai bukai ke dempa. Terubah Tekura nurun lalu dititihka Beruang.

       “Enda pia, manah tua mupuk bekebun pisang. Enda manah tua beridupka buah kampung,” pia ku Beruang. “Amat kena runding nuan, Sambi,” pia ku saut Tekura. Beruang seduai bulih seduai lalu nanam tambak pisang semak rumah seduai. Nyadi pisang Beruang enda tau besai laban mayuh diempa iya upa. Enggi Tekura galak bendar. Diatu, pisang Tekura mupuk bebuah. Lama agi, majak mayuh ga pisang Tekura mupuk bebuah. Lama agi, mayuh agi ga pisang Tekura nungkul tang pisang Beruang lalu nadai bebuah. Lebuh Beruang meda buah pisang Tekura nyau midar, reti nya baru kuning, iya lalu minta diri niki pisang nya. “Oh! Sambi. Uji aku niki buah pisang nuan nya ke diempa tua,” pia ku Beruang.

“Oh! Oh! Enda tau Sambi. Tua ga sama bisi pisang ke diri empu,” pia ku saut Tekura. Nyadi Beruang, nemu pisang diri enda tau bebuah laban selalu diupa iya. Iya majak madahka diri deka niki buah pisang Tekura. Pia mega Tekura sayau ke pisang iya ditiki Beruang.

            Nyau kepuas seduai bekelikuhka nya, dia Beruang enda liat ati lalu niki pisang Tekura. Nama dih jaku tudah Tekura tak besap-besap mata ngilaka Beruang niki buah pisang iya. Lebuh datai ba puchuk, dia Beruang lalu bepakaika buah pisang. Kupak seleka, tikau ga umbang. Anti Tekura meri enda ga meri. Dia Tekura lalu nyabak teki-teki:
“Hi-hi! Umbang embuang
Isi enda embui
Hi-hi Umbang embuang
Isi enda embui!”

             “Eh! Nama agi dianti aku ditu. Buah pisang udah ga abis diempa Beruang,” pia ku putap Tekura. Kenyau ari hari nya iya ngiga akal dikena iya malas penyai Beruang. Antara dua-tiga hari udah nya, dia seduai sama-sama nurun ngiga buah ke kampung. Diatu Tekura udah bulih akal. Lebuh iya tepedaka unak semambu, dia iya ngaitka kapir iya ba unak. Iya lalu betayun-tayun ba unak nya nimang diri munyi tu:
“Ayun! Uang ayun!
Upa uyas ungkol isang!
Ayun! Uang ayun!
Upa akai uah isang!
Oh! Nyin apai betugal kurung
Bebaju burung
Oh! Nyin indai betanggui seraung
Beseluk lintung
Naka pengelenggau ati
Ke apai seduai indai
Naka udah meda baka tu
Pan pama mih !”

         “Eh! Sapa dipeda nuan dia, Sambi?” pia ku Beruang. Tekura enda nyaut, tang majak nampung nimang diri. “Oh! Sambi! Sapa dipeda nuan dia?” pia ku Beruang. “Eh! Apai seduai indai enggau sida bukai sama benung nugal di sebayan din,” pia ku saut Tekura sikuk-sikuk ngaga diri nyabak, sinu ati.

         Dia mih Beruang bengap-bengap ngemataka Tekura berua tunsang ba unak semambu, enda badu-badu nimang diri. Beruang nyau enda liat ati agi. Iya mega keran deka meda sebayan nugal baka ke dipeda Tekura.

         “Uji aku ga berua dia Sambi?” pia ku Beruang. “Oh! Enda nuan tau!” pia ku saut Tekura. “Tubuh nuan berat. Tambah mega, enggai ke sebayan tak lari meda pemesai gamal nuan,” ku iya. “ Enti nuan enda ngasuh. Aku tarit nuan ari nya lagi,” ku Beruang. “Anang nuan nguji berua baka aku, enggaika nuan tak bebadi ngapa,” ku Tekura. “Enti sema aku tak mati labuh ari nya lagi, nadai ku enggau iya. Jampat agi ga betemu enggau sida apai sida indai di sebayan din,” ku Beruang.

       “Barang iya! Enti nuan tak keras, enda ga aku nagang nuan berua,” pia ku Tekura. Udah nya, Beruang lalu niki ngagai randau semambu. Unak iya pan panjai. “Nuan bepegai rat ba randau semambu tu. Aku ngachukka unak ba burit nuan,” ku Tekura. “Au, jampatka agi, awakka lengkas meda sida apai din,” pia ku Beruang.

        Tekura lalu ngachukka unak ba burit Beruang. “Bisi nuan meda sida apai enggau indai nuan di sebayan din?” pia ku tanya Tekura. “Tak lalu nadai ayan sida tu,” pia ku Beruang. “Anang guai,” pia ku Tekura. “Apin chukup dalam unak tu.” Beruang rauh-rauh madahka diri pedis, Tekura enda ibuh. Udah nya, tak lalu ditayunka Tekura. Peda tak merubus perut Beruang pansut ditarit unak.

             Enda lama udah nya, Beruang pan lalu bekalih tunsang. Dinga nyawa iya tak merap sekali agi. Udah nya lalu enda engkeretik agi. “Lapa nya dih Sambi?” Tekura nanya tang Beruang enda nyaut agi. Iya udah mati.

        “Ukai semina ulih meda sida sebayan nugal sambi tu, tang lalu enggau sida din,” pia ku Tekura gaga meda Beruang udah mati. Tekura lalu mulaika diri ngagai rumah iya empu. Lebuh meda rumah Beruang nadai nguan agi, dia Tekura serebana lalu bejaku enggau diri empu. “Enti nunda, patut bagi bela mih buah pisang. Nya baru ati sama lantang. Tang ga enda sebaka ati, laban bisi amu ari pangan,” ku iya. “Enti asai ati aku diatu, enda aku malas penyai Beruang enggau aku. Tang Beruang ga enda meretika ati orang bukai,”ku iya. Iya lalu bepantun:
“Getil isi orang, getil isi diri”






LATIH A:
Sambung ayat di baruh tu nitihka ensera nya tadi

1.Nyadi pisang Beruang enda tau.............
2.Lama agi, majak mayuh ga...........
3.Lebuh datai di puchuk, dia Beruang...........
4.Dia mih Beruang bengap-bengap.......
5.Tekura lalu mulaika....................


Latih B:
Terangka reti leka jaku di baruh tu:
1.Betampung
2.Beramu
3.Bekelikuh
4.Mupuk
5.Sebayan
6.Ditayunka

Latih C:
Saut tanya di baruh tu ngena ayat penuh.
1.Sapa ti enggau Tekura betampung rumah?
2.Nama kebuah pisang Beruang enda tau besai?
3.Sapa niki pisang Tekura?
4.Lapa Tekura nyabak teki-teki?
5.Nama akal ti deka dikena Tekura?
6.Nama penyadi Beruang ti ditayunka Tekura?
7.Nama reti rambai jaku “getil isi orang, getil isi diri”?
8.Nama ajar manah ari ensera nya tadi