Thursday, July 30, 2015

ENSERA NGABAS LANGIT


                                   NGABAS LANGIT

                   Nyadi hari siti, dia Badak ke selalu nyadi tuai bala jelu ngasuh Kera seduai Nyumbuh nesau bala jelu baum. Kebuah Badak milih seduai nya ngenyadika Kera enggau Nyumbuh tau niki kayu.
                 Kera seduai Nyumboh lalu nanchangka temuku tali seduai nimpuh hari maya baum. Seduai lalu niki kayu sereta engkechit bejambanka semua puchuk kayu. Lebuh seduai betemu enggau bala jelu, dia seduai lalu meri temuku tali madahka maya baum. Dalam kandang dua hari, dia semua jelu abis ditesau seduai magang. Seduai lalu mulaika diri ngagai Badak. Dia seduai nganti maya baum. Sintal temuku tali pan abis, bala jelu lalu datai. Endur sida ke baum nya ba tuchung Bukit Rabong.
               Lebuh bala jelu udah sampal datai, dia Badak lalu bejaku. “Suba bala kitai udah nubai. Lebuh nya mayuh ga salai ulih kitai. Nya alai, sekalitu kitai sebuat nguji ngabas peninggi langit. Enti kitai enda nguji, kitai lalu enda nemu peninggi iya,” pia ku Badak.
“Au, manah mih runding nuan nya, tuai,”pia ku Rusa nyaut ngarika bala jelu bukai.
“Tang sapa ari bala kitai berani nguji ngabas peninggi langit?”pia ku tanya Nyumbuh.
“Nya barang ku pilih mayuh. Aku empu enda ulih, laban kelalu berat,”pia ku Badak.
“Aku tu nadai bantah enti sema kita mayuh ngasuh. Tang aku enda nyamai terebai kediri, enti nadai pangan,”ku Kenyalang mansutka jaku iya.
“Oh! Kenyalang, nya amat patut laban iya tau terebai,” pia ku Rusa.
“Kami bukai tu enda ulih laban nadai sayap,” pia ku iya.
“Eh! Pasal sayap nya enda mar. Iya ga tau dilekat ka dudi hari ila,” pia ku Badak.
“Oh! Enti munyi nya, aku tu deka nyadi kaling Kenyalang terebai ngabas peninggi langit,” pia ku Kera.“ Enti nuan deka ke pangan aku, nyawa nuan enda tau enda diuji dulu kena nimbal nyawa aku,” ku Kenyalang.
         Udah nya, “Enggang!” pia ku Kenyalang. “Kachih-kerah!”ku Kera nimbal nyawa Kenyalang
“Oh! Enggai nyadi nyawa munyi nya nimbal enggi Kenyalang,” pia ku bala jelu. “Uji aku,” pia ku Pelanduk ngansakka diri semak Kenyalang. “Enggang! Enggang!”ku Kenyalang. “Put!Suut-suut-suut!” timbal pelanduk. “Oh! Lapa nyawa ngenyai nya munyi,” pia ku bala jelu.
“Aku ga nguji,”pia ku Babi.
“Embus! Embus! Embup! Embup!” ku Babi nimbal Kenyalang.
“Oh! Nya jauh agi deka nimbal enggi Kenyalang,” pia ku bala jelu.
“Uji aku. Nama enggi kita lalu enda betul,”pia ku Ukui.
“Enggang! Enggang!” pia ku Kenyalang.
“Au-o-o-ong! Au-o-o-ong!” ku Ukui
“Oh! Enggi Ukui pama mimit, laban inggar tang apin betul,” pia ku bala jelu.
            Bala jelu bukai lalu ngujika diri, tang siku pan sida nadai ga tau nimbal nyawa Kenyalang.
“Uji nuan ga nguji, unggal Beruang,”pia ku jaku jelu bukai.
“Au, kita ga ngasuh, deka ga aku nguji,” Beruang nyaut.
“Enggang! Enggang!” pia ku Kenyalang. Beruang dianti nimbal, lalu enda ga nimbal. “Lapa nuan enda nimbal nyawa Kenyalang?” ku bala jelu nanya Beruang. Beruang enda kebut-kebut. Udah nya, Kera lalu merak Beruang. “Lapa nuan lalu enda nimbal Kenyalang?” ku Kera.
“Iya nama utai ku kita?” ku Beruang.
“Es! Mandap nuan tu! Kenyalang udah ngenggang, nuan lalu enda nimbal iya,” ku bala jelu.
“Kati ku aku nimbal, aku ga enda ninga,”pia ku Beruang. “Oh! Enti baka tu, enda nuan tau enggau Kenyalang ngabas langit. Nuan ga bengal. Enggaika nuan enda ninga Kenyalang lalu tesat,” ku bala jelu nganu Beruang. “Eh! Ukai nya baka ke enda tau aku enggau ngabas langit. Ukai nya bisi madu renyuan din,” pia ku putap Beruang, laban iya endang irau deka maka madu renyuan.
“Es! Pachal utai, aya Makop nya. Enti nadai utai nguntungka iya enggai enggau kitai,” ku bala jelu.
             Bala jelu lalu ngasuh Tekura nyadika pangan Kenyalang. Tekura ngeringak duduk reringkap di atas batang mendingka bala jelu ngujika nyawa diri. “Uji nuan unggal Tekura terebai enggau kenyalang ngabas peninggi langit,” pia ku Badak. “Uji munyika nyawa nuan,” pia ku sida nganu Tekura. “Enggang! Enggang!” ku Kenyalang. “Changkuk liuk! Changkuk liuk!” pia ku Tekura nimbal munyi Kenyalang. “Ah! Nya baru manah! Nya baru tau nimbal Kenyalang,” ku jaku bala jelu mayuh. “Enti baka tu, nyadi mih ngabas peninggi langit,” ku Kenyalang.
            Ninga munyi nya, bala jelu lalu richah diri gagaka Tekura seduai Kenyalang deka ngabas peninggi langit. Bala jelu lalu begigaka upih pinang. Lebuh udah bulih, dia sida lalu ngebat nya ke sayap Tekura. Sida lalu nanchang buah nyiur sigi ba belakang iya. Lebuh semua udah kemas, dia Kenyalang seduai Tekura lalu mupuk terebai. Mayuh bendar bala jelu ngemataka seduai angkat.                    Lama agi tinggi agi ga seduai terebai. “Enggang! Enggang!” ku Kenyalang. “Changkuk liuk! Changkuk liuk!” pia ku Tekura nyaut. Bala jelu gaga ati meda seduai terebai. Sida nimang seduai ari tanah munyi tu:
“Terebai deras mih seduai,
Baka upas kesulai tandang,
Terebai bapit-apit mih seduai,
Baka sit tandan pisang,
Tau nginda mih seduai baka bekia,
Tau ngindang mih seduai baka lang.”


            Bala jelu ngeringak ngemataka seduai terebai. Lama agi jauh agi ga seduai ngejangka sida. Kenyalang seduai Tekura pan nyau rapas mata dipeda sida. Seduai nyau enda ayan laban lindung remang. Bala jelu meruan nganti seduai pulai baru. Sida keran deka nemu peninggi langit.




LATIH A
Saut tanya di baruh tu ngena ayat penuh.

1.Nama kebuah Badak mai bala jelu baum baru?

2.Sapa ti diasuh Badak nesau bala jelu?

3.Nama kebuah Badak milih Kera seduai Nyumbuh diasuh nesau bala jelu?

4.Nama guna temuku tali?

5.Dini alai bala jelu baum?

6.Sapa ti nyadi pangan Kenyalang ngabas peninggi langit?

7.Kati ku munyi Kenyalang seduai Tekura besaut-saut enggau pangan diri lebuh terebai?


Latih B.
Terangka dulu reti leka jaku di baruh tu. Udah nya gaga ayat.

1.  Beduan

2.  Tesat

3.  Nimbal

4.  Rapas

5.   Ngeriut

6.   Nuduh

7.   Lekat

8.   Manjah